Paparazzi: Thời hoàng kim đã xa

 

Giai đoạn rực rỡ nhất của nghề paparazzi được cho là kéo dài từ thập niên 1990 đến đầu những năm 2000. Lúc bấy giờ, các bức ảnh “just like us” (người nổi tiếng cũng có lúc giống như ta) có thể được các tòa báo vung tiền mua với giá 5.000 - 15.000 USD/bức hoặc hơn.

Mỗi bức ảnh có thể mang lại cả gia tài cho người chụp nó, và quyền quyết định nằm trong tay các biên tập viên ảnh như Peter Grossman - người làm việc tại tạp chí Us Weekly từ 2003 đến 2017. Grossman không làm việc trực tiếp với các paparazzi; những người săn ảnh thường bán sản phẩm cho các agency (đơn vị trung gian) vốn có quan hệ với các biên tập viên ảnh. Người chụp sẽ nhận được 20 - 70% tiền nhuận ảnh, tùy theo mức mà đơn vị trung gian chốt với tòa báo.

Theo Grossman, không phải bức ảnh nào cũng có giá ngàn đô, nhưng ảnh độc như em bé mới sinh của các sao, khoảnh khắc thân mật hay đám cưới người nổi tiếng thì cực kỳ đắt giá theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Grossman kể với BBC ông từng trả khoảng nửa triệu đôla cho loạt ảnh nữ minh tinh Kristen Stewart say đắm trong vòng tay Rupert Sanders - đạo diễn (đã có gia đình) của phim Snow White and the Huntsman mà cô đã đóng.

Grossman chính là người đã khơi nguồn cho sự trỗi dậy của các bức ảnh “cũng như ta” vào đầu thế kỷ 21. Độc giả thời đó cực kỳ thích ảnh người nổi tiếng bát phố, đổ xăng, dắt chó đi dạo, nói chung là làm những điều mà “người thường” làm. Theo BBC, sau Us Weekly, nhiều tờ báo khác cũng bắt đầu đăng ảnh paparazzi, mở đầu cho những năm rực rỡ của nghề săn ảnh người nổi tiếng, trùng với thời hoàng kim của các ngôi sao Paris Hilton, Britney Spears và Lindsay Lohan.

Trong những năm tháng đó, giới nhiếp ảnh đổ xô “vào ngành”, chọn con đường săn ảnh, đôi khi bất chấp nguy hiểm, vượt cả lằn ranh pháp luật và đạo đức hòng chộp được những khoảnh khắc đẻ ra tiền. Điều này chỉ khiến công việc paparazzi thêm tai tiếng; nhiều người sẵn sàng xâm phạm gia cư bất hợp pháp, quấy rối không chỉ người nổi tiếng mà còn cả con cái họ. Grossman cho biết đã cố kêu gọi mọi người lùi lại một chút, đừng vi phạm pháp luật hay đặt mình vào nguy hiểm, bản thân ông cũng trả tiền mua hình thấp hơn, nhưng không có giải pháp nào hữu hiệu.

Cuộc “đổ xô tìm vàng” trong ngành paparazzi chỉ kết thúc khi lâm vào cảnh họa vô đơn chí: ngành báo sa sút, số vụ người nổi tiếng kiện các tay săn ảnh tăng, sự bùng nổ của mạng xã hội kèm theo việc các ngôi sao có thể tự chủ động công bố hình ảnh riêng tư, đời thường của mình lên mạng. Thị trường mua ảnh chụp trộm cũng thu hẹp đáng kể khi chỉ còn vài tờ báo và trang mạng chịu bỏ tiền mua ảnh paparazzi độc quyền.

Nhiều agency phá sản, số trụ được thì phải chuyển đổi mô hình kinh doanh. Thay vì bán từng ảnh, họ cho các đơn vị truyền thông mua theo gói - trả một lần, xài bao nhiêu cũng được. Các paparazzi lãnh đủ. Thu nhập của họ tùy vào bao nhiêu ảnh được chọn, và giá mỗi tấm hình từng thu về hàng ngàn hay chục ngàn đôla giờ chỉ được trả 5 - 10 USD. Giờ thì chỉ có hình hiếm, “siêu độc quyền” mới có giá 6 con số.

Đại dịch COVID-19 sau đó khiến mọi thứ còn tệ hơn. Mark Karloff, một paparazzi 46 tuổi, nói với tờ Los Angeles Times vào tháng 4-2020, trong thời kỳ làm ăn sôi nổi nhất tại thành phố đầy rẫy các ngôi sao và người nổi tiếng này có ít nhất 500 paparazzi chuyên nghiệp, làm việc toàn thời gian. Một tháng sau đại dịch, nếu còn một nửa số đó đã là quá nhiều. 

Lý do rất đơn giản: Khi các lệnh phong tỏa được ban hành, người thường hay ngôi sao gì thì cũng phải ở nhà. Các bãi biển nơi paparazzi có thể săn khoảnh khắc hớ hênh của người nổi tiếng giờ hoang vắng; quán xá, điểm giải trí họ hay lui tới, trường quay, bối cảnh phim, sự kiện thảm đỏ... cũng đóng cửa hàng loạt. 

Muốn hành nghề, các paparazzi phải lang thang ngoài phố, mong bắt gặp được người nào có tên có tuổi một chút đang ra ngoài tìm không khí trong lành, hay cắm trại trước cửa nhà ngôi sao hoặc phục kích tại vài cửa hàng, siêu thị hòng trông thấy yếu nhân đi tích trữ giấy vệ sinh hoặc thực phẩm.

Nhưng cũng nhờ đại dịch mà quan hệ giữa người nổi tiếng và paparazzi chuyển từ thù địch sang hợp tác. “Nhờ Instagram và đại dịch, ngành công nghiệp săn ảnh của Hollywood đang phát triển mạnh mẽ nhờ các bức ảnh “chụp lén” được lên kế hoạch trước do các ngôi sao tự dàn xếp” - trang Rolling Stones ngày 11-8-2021 viết. 

Các ngôi sao không để người hâm mộ “đói” hình ảnh của mình qua mạng xã hội. Ngoài những bức ảnh tự chụp, dàn dựng và chỉnh sửa công phu, họ cũng đăng tải các bức ảnh “chụp trộm có tính toán”, nghĩa là thông báo trước cho các tay máy mình sắp đi đâu, làm gì, xuất hiện thế nào để họ đến chờ sẵn và “chụp lén”.

Đây có thể xem là hướng đi mới, nhưng không dành cho tất cả; các paparazzi phải có mối quan hệ, ít nhất là với người đại diện cho các ngôi sao, để khi cần thì còn được gọi đến. Miles Diggs, nhiếp ảnh gia chộp được khoảnh khắc hai ngôi sao trẻ của loạt phim Người nhện Zendaya và Tom Holland hôn nhau trong xe hơi, cho rằng đại dịch đã biến quan hệ giữa paparazzi và ngôi sao thành quan hệ cộng sinh. 

Người nổi tiếng có thể tự đăng các hình ảnh chỉn chu, nhưng các khoảnh khắc chụp lén đủ để giật tít luôn có sức ảnh hưởng lớn. “Thị trường ảnh paparazzi đã vượt qua đại dịch mạnh mẽ hơn nhiều người nghĩ. Không có nhiều thứ trường tồn, nhưng tình yêu của công chúng cho chuyện đời tư của người nổi tiếng vẫn sẽ không biến mất ngay, nếu không muốn nói là còn tăng thêm” - Diggs nói với tờ Rolling Stones.

Nhưng suy cho cùng, paparazzi ngày nay vẫn gắn liền với những điều tiêu cực hơn là tử tế. Ngày 9-5, Ariel Winter, ngôi sao loạt phim truyền hình Modern Family, tuyên bố rời Los Angeles vì không chịu nổi cảnh cứ bị paparazzi xâm phạm đời tư. Winter tham gia phim lúc 11 tuổi và tròn 22 tuổi khi series chính thức kết thúc năm 2020, nghĩa là từ bé đã phải chịu cảnh bị truyền thông săm soi. Nữ diễn viên cho biết có cảm giác không thể sống như người bình thường vì “đi tới đâu cũng có người chụp ảnh”. “Tôi muốn có riêng tư và tôi chưa bao giờ thực sự có được riêng tư chỉ để sống cuộc sống của mình” - Winter nói.