Chia sẻ với Tuổi Trẻ, ông Vũ Minh Đức, cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD-ĐT), cho biết: Theo số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), số giáo viên nghỉ việc, chuyển việc của năm học này đã giảm khoảng 2.000 người so với cùng khoảng thời gian năm trước đó, tương đương với giảm khoảng 22,4%.

Phân tích của Bộ cũng cho thấy tỉ lệ giáo viên bỏ việc ở tuổi dưới 35 còn nhiều. Số giáo viên bỏ nghề ở cấp giáo dục mầm non chiếm tỉ lệ cao và giảm dần theo các cấp học từ thấp đến cao.

Đang xây dựng, trình Quốc hội Luật Nhà giáo

* Có nhiều lý do dẫn tới tình trạng giáo viên bỏ nghề. Ông có thể chia sẻ những giải pháp Bộ GD-ĐT đã và đang làm để ngăn dòng giáo viên bỏ việc?

- Để giáo viên gắn bó với nghề và cũng để tiếp tục thu hút những người có tài, có tâm vào ngành giáo dục, chính sách đối với nhà giáo là vấn đề bộ rất quan tâm.

Để giảm áp lực, tạo môi trường làm việc thuận lợi cho nhà giáo, Bộ GD-ĐT đã tham mưu và ban hành trong phạm vi thẩm quyền nhiều văn bản mới để cởi bỏ những quy định đã không còn phù hợp, là rào cản đối với nhà giáo.

Hiện Bộ GD-ĐT đang xây dựng và trình Quốc hội xem xét, ban hành Luật Nhà giáo trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa 15. Nếu Luật Nhà giáo được Quốc hội thông qua sẽ là hành lang pháp lý quan trọng, đầy đủ cho việc ban hành các chính sách đãi ngộ, tuyển dụng, sử dụng và tôn vinh nhà giáo, phù hợp với đặc thù nghề nghiệp của nhà giáo.

* Vậy còn lương nhà giáo? Đây là vấn đề luôn được quan tâm nhưng lại có những vướng mắc khiến mong muốn lương nhà giáo cao nhất trong thang bảng lương hành chính sự nghiệp chưa thành hiện thực?

- Nghị quyết 27 của Trung ương đã xác định: "Lương nhà giáo được xếp cao nhất trong thang bảng lương hành chính sự nghiệp". Trong những năm qua, Bộ GD-ĐT phối hợp với Bộ Nội vụ và các bộ, ngành liên quan để triển khai đúng tinh thần này của nghị quyết 27.

Điểm mới trong đề xuất của Bộ về lương nhà giáo là xếp thang bảng lương theo vị trí việc làm phù hợp với đặc điểm lao động của nhà giáo. Bên cạnh đó, nhà giáo được hưởng phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với ngành giáo dục.

Bộ cũng đề xuất mức phụ cấp ưu đãi theo nghề chiếm 35% tổng quỹ lương cơ bản của toàn ngành và được phân bổ theo các nhóm khác nhau phù hợp với đặc thù công việc, nơi công tác...

Bộ cũng đề xuất các chế độ phụ cấp phù hợp với giáo viên công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên. Đối với giáo viên công tác ở các xã biên giới, hải đảo, Bộ mong muốn họ được hưởng mức lương tương đương với lực lượng vũ trang công tác trên cùng địa bàn.

Bên cạnh đó, xuất phát từ mong muốn của đội ngũ nhân viên trường học được tăng thêm thu nhập, ổn định cuộc sống, Bộ đã đề nghị Bộ Nội vụ nghiên cứu bổ sung mức phụ cấp (25%) cho đội ngũ này.

* Như vậy, với cách tính lương mới, nhà giáo sẽ không còn phụ cấp thâm niên?

- Theo nghị quyết 27 của Trung ương, việc trả lương cho nhà giáo theo vị trí việc làm, bãi bỏ phụ cấp thâm niên. Điều này cũng gây ra những tâm tư nhất định với những nhà giáo đã công tác lâu năm trong ngành.

Đây là bài toán khó khăn mà Bộ GD-ĐT phải cân nhắc và tính toán tiền lương giáo viên khi thực hiện chính sách tiền lương mới.

Trình Chính phủ sửa đổi nghị định 116

* Vì sao cả nước còn thiếu nhiều giáo viên, nhưng chỉ tiêu đào tạo sư phạm lại giảm. Cụ thể năm học 2022 - 2023, chỉ tiêu tuyển sinh sư phạm giảm trên 60.000 so với năm học trước?

- Việc xác định chỉ tiêu đào tạo sư phạm phải dựa trên hai tiêu chí khái quát là nhu cầu giáo viên của các địa phương theo từng trình độ, ngành học, từng năm và năng lực đào tạo của các cơ sở đào tạo giáo viên.

Trong đó việc tính toán nhu cầu giáo viên phải là cho 3 - 4 năm sau chứ không phải hiện tại. Vì sinh viên sư phạm tuyển mới phải 3 - 4 năm sau mới ra nghề.

Do tình trạng thiếu giáo viên nên những năm trước, chỉ tiêu đào tạo sư phạm đã được tăng và theo tính toán cho 3 - 4 năm tới, cần có điều chỉnh theo hướng giảm bớt đề phù hợp với thực tế vào thời điểm đó và cũng phù hợp với năng lực hiện có của các cơ sở đào tạo.

* Tiến độ sửa nghị định 116/2020/NĐ-CP về hỗ trợ sinh hoạt cho sinh viên sư phạm thế nào để tạo thuận lợi cho việc đào tạo, tuyển dụng giáo viên theo cơ chế đặt hàng, đấu thầu?

- Nghị định 116 đã đạt được một số kết quả nhất định như thu hút người học vào ngành sư phạm, nâng điểm chuẩn sư phạm lên rõ rệt trong tương quan với các ngành, lĩnh vực khác nhưng cũng bộc lộ những bất cập, khó khăn.

Cụ thể là việc thực hiện đấu thầu đào tạo giáo viên khó khăn do các quy định không phù hợp với đặc thù đào tạo giáo viên.

Có những mâu thuẫn giữa các quy định liên quan tới đào tạo, tuyển dụng giáo viên tại các địa phương. Trách nhiệm của địa phương, Trung ương về nguồn kinh phí hỗ trợ chưa làm rõ dẫn tới tình trạng nợ phí hỗ trợ của sinh viên.

Những bất cập này đang được điều chỉnh. Bộ GD-ĐT đã xây dựng dự thảo nghị định sửa đổi nghị định 116, hiện đang hoàn thiện dự thảo theo ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp để trình Chính phủ ban hành trong tháng 5-2024.

Bộ Chính trị: Đổi mới chính sách tiền lương, tuyển dụng, đãi ngộ với giáo viên

Bộ Chính trị yêu cầu tiếp tục đổi mới chính sách tiền lương, tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ, thu hút, bảo đảm điều kiện cần thiết để giáo viên thực hiện tốt nhiệm vụ.