Ông Nguyễn Văn Thao xuống đồng ruộng, hướng dẫn cho nông dân phương pháp phòng trừ dịch hại trên lúa không dùng thuốc bảo vệ thực vật - Ảnh: ĐỨC VỊNH

Giảm chi phí, tăng lợi nhuận

Hằng ngày khi đi qua các cánh đồng ở xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú (An Giang), nhiều người đều cảm nhận được không khí trong lành, hương đồng nội ngan ngát. Đó đây, nông dân đang chăm sóc lúa trên từng thửa ruộng, nhưng không phun xịt thuốc.

Nhiều nông dân ở đây kể, mỗi mùa vụ khi cày bừa, làm vệ sinh sạch mặt ruộng xong, họ gieo sạ thưa, mỗi công chỉ chừng 12kg lúa giống. Các nông dân này đều xuống giống cùng đợt để né rầy. Đặc biệt, suốt giai đoạn từ mạ đến bông trổ chín không dùng bất kỳ loại thuốc nào mà lúa vẫn phát triển tốt.

Chỉ ra đám lúa đông xuân đang "thì con gái", một nông dân giải thích việc bón phân với lượng vừa đủ không dư đạm hoặc dùng phân hữu cơ nên ruộng ít nhiễm bệnh. 

Các nông dân này còn trồng hoa dọc theo bờ thửa tạo điều kiện cho các loại thiên địch phát triển để phòng trừ sâu hại trên lúa rất hiệu quả. Nếu phát hiện rầy thì diệt bằng cách dùng bẫy đèn…

"Bao năm nay tụi tui mần ruộng chẳng bao giờ thèm đụng tới thuốc BVTV. Nhờ đó tiết giảm được chi phí giống, phân thuốc cùng tiền thuê nhân công phun xịt mỗi vụ khoảng 4 triệu đồng/ha.

Lúa cũng dễ bán nên lợi nhuận đạt cao hơn lối trồng lúa thường dùng nhiều phân, thuốc như trước đây", bà Lê Thị Hòa, làm 3ha ruộng ở ấp Vĩnh Hưng, khẳng định.

Ông Mai Văn Bộ, trưởng Phòng NN&PTNT huyện An Phú, cho hay đến nay đã có hàng trăm hộ nông dân trong huyện, phần lớn ở hai xã Vĩnh Lộc và Phú Hữu canh tác 400ha lúa hoàn toàn không sử dụng thuốc BVTV và hạn chế dùng phân bón. Trồng lúa theo cách này năng suất vẫn đạt bình thường…

Từ "ruộng ông Thao"

Nhiều cán bộ ngành nông nghiệp và người dân ở huyện An Phú, khẳng định mô hình làm lúa không dùng thuốc này khởi đầu từ ông Nguyễn Văn Thao ở ấp Vĩnh Hưng, xã Vĩnh Lộc.

Đầu những năm 90, ông Thao đã thử nghiệm cánh đồng không dùng thuốc BVTV, hạn chế phân bón thì thường thấy vụ nào lúa cũng ít nhiễm sâu bệnh hơn. Kết quả năng suất lúa giảm không đáng kể mà chi phí sản xuất lại thấp nên luôn có lợi nhuận khá hơn trước.

Thấy vậy, một số hộ làm ruộng lân cận bắt đầu áp dụng theo, được ông chỉ dẫn tận tình, ai nấy đều đạt mức lãi tương tự.

Theo ông Thao, tuy ngành nông nghiệp nỗ lực hướng dẫn, thậm chí thuyết phục nông dân hạn chế thuốc BVTV, phân bón, nhưng việc thay đổi tập quán canh tác của họ không phải dễ dàng. Bà con chỉ tin tưởng thực hiện sau khi đã chứng kiến tường tận hiệu quả thực tế.

Hồi đó, vốn là nông dân gắn bó với ruộng đồng, quanh năm chứng kiến cây lúa thường nhiễm sâu bệnh phải sử dụng nhiều phân thuốc. Sau này nhận ra việc này còn ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe con người, từ đó ông càng thêm tâm huyết hoàn thiện rồi cho phát triển mô hình để tạo ra sản phẩm lúa gạo sạch.

"Bởi đây là cơ sở khoa học giảm chi phí mà đem lại hiệu quả kinh tế, đồng thời bảo vệ sinh thái đồng ruộng, đảm bảo an toàn sức khỏe lâu dài cho nông dân, cho cả người tiêu dùng", ông Thao tâm sự.