Phóng to

Hồ Yamdrok ở độ cao 4.441m nhìn từ trên xuống. Ảnh - VNN

Tây Tạng là vùng đất lạ lùng và huyền bí; nơi trời và đất gặp nhau; nơi mặt trời, mặt trăng cùng muôn ngàn vì tinh tú là bè bạn. Tây Tạng là cội nguồn của những con sông thiêng: Hằng Hà, Ấn Hà, Brahmaputre, Mekong, Hoàng Hà, Dương Tử… Đỉnh Everest là trung tâm thế giới, là núi Tu Di của cõi trần.

Lhasa là thủ phủ của Tây Tạng, “thành phố của chư thiên” này ở độ cao 3.700m so với mặt nước biển, nghĩa là cao hơn so với ngọn Phanxipăng của chúng ta. Các nhà địa chất quả quyết rằng 40 triệu năm trước Tây Tạng nằm sâu dưới đáy biển. Bán đảo Ấn Độ di chuyển đụng phải lục địa châu Á rồi đội lên thành cao nguyên Tây Tạng, trong đó có dãy Himalaya với ngọn Everest cao 8.848,2m - cao nhất thế giới, và hàng trăm ngọn núi khác cao trên 7.000m.

Ngày nay trên cao nguyên Tây Tạng vẫn còn nhiều hồ nước mặn với đủ các loài hải sản. Tại các quầy mỹ nghệ ở chợ Barkhor người ta bày bán nhiều vỏ ốc biển làm quà kỷ niệm. Lên núi cao tìm cái chỉ có dưới biển sâu, đó là điều lạ lùng trong vố số những điều lạ lùng của vùng đất được mệnh danh là “nóc nhà thế giới này”.

Tây Tạng rộng gấp 4 lần diện tích Việt Nam. Đất trời mênh mông và tĩnh lặng đến nao lòng. Không gian ở đây trong vắt và sâu thẳm, khiến mọi vật ta nhìn tưởng như rất gần mặc dù nó ở rất xa. Thiên nhiên Tây Tạng rực rỡ một thứ sắc thuần tuý và thanh tịnh trong suốt, nó như luôn muốn nói với ta điều gì đó; nó đánh thức năng lực trực giác nơi mỗi con người. Mây Tây Tạng chỉ một màu trắng tinh khôi cho mặt trời mặc sức tô điểm. Nước không bao giờ sôi tới 100 độ, còn nắng thì vàng hươm và say đắm lạ lùng.

Phóng to

Tây Tạng có nhiều hồ lớn, thiêng liêng và đẹp vào hàng đệ nhất thiên hạ như hồ Namtso ở độ cao 4.718m, sự tĩnh lặng tuyệt đối và vẻ diệu kỳ của nó không thể nói nên lời. Sông Tsangpo bắt nguồn từ Everest, chảy từ tây sang đông dọc theo Hymalaya rồi đổ ra vịnh Bengale trước khi hào phóng trích một phần sinh khí cho ba con sông lớn Hoàng Hà, Dương Tử, Cửu Long.

Ai từng đi qua đoạn đường 500km từ Lhasa đến Shigate hẳn thấy rằng đó là con đường hùng vĩ và hiểm nguy nhất trong đời. Có lẽ vì vậy mà người ta chỉ đi một lần. Lần trở lại Lhasa chúng tôi đi dọc theo sông Yarlung Tsangpo. Từ cội nguồn, sông không màu mè, làm dáng làm duyên. Sông đục màu đất đen, chảy xiết như để kịp mang sinh khí đắp bồi cho một nơi nào đó. Hoá ra cũng như con người, để có dòng nước mát lành hòa vào biển cả, sông cũng phải tự mình rèn giũa, chắt lọc, gạn đục khơi trong.

Tây Tạng có một nền văn hóa độc đáo, trong đó Phật giáo đặc trưng của Tây Tạng vừa đầy tính lý luận khúc chiết vừa đầy tính Mật tông ảo diệu. Tây Tạng có đến 16.000 tu viện lớn nhỏ. Jokhang là tu viện thiêng liêng và nổi tiếng nhất, nằm ở trung tâm thủ đô Lhasa. Ở đây có bức tượng Jowo Rinpoche - tượng phật Thích Ca Mâu Ni thời trai trẻ. Đó là bức tượng tuyệt vời nhất mà khả năng con người có thể làm nên. Các lạt ma đều tổ chức lễ đăng quang ở ngôi đền này.

Hàng ngày, hàng vạn người dân Tây Tạng từ khắp nơi trên đất nước mênh mông đổ về đây chiêm bái. Họ chắp tay khỏi đầu, trán, cằm, ngực vái lạy rồi nằm dài xuống đất, thành kính và khiêm nhẫn cầu nguyện. Cách không xa Jokhang về hướng tây là điện Potala, điện thờ vĩ đại nhất Tây Tạng, cao 120m, ngang 360m, tổng diện tích 360.000m2, 13 tầng, 999 phòng, mái mạ vàng. Đây là nơi đặt bảo tháp chứa di cốt các vị lạt ma, là trung tâm lãnh đạo tôn giáo và chính trị trong suốt 400 năm. Potala là kho tàng nghệ thuật tôn giáo và là nơi cất giữ không kể xiết những tranh tượng, kinh sách vô giá của Phật giáo Tây Tạng.

Phóng to

Dân Tây Tạng rất sùng đạo. Đối với họ, sống là để phục vụ đạo pháp, đời sống vật chất là phương tiện để vươn tới đỉnh cao tâm linh. Còn cái chết chỉ là đánh dấu một giai đoạn trong vòng sinh tử miên viễn. Tây Tạng được coi là quê hương của những bậc thánh nhân, những vị bồ tát, những đạo sĩ sống cô tịch và độc cư nơi rừng sâu núi thẳm để tu tập thiền định. Trong số những người ta gặp trên đường phố: anh phu xe, chị quét rác, lão ăn xin… rất có thể một vị bồ tát nào đó đã hoá thân sống cuộc đời bình thường giữa thế gian mà ta không hay.

Do Tây Tạng nằm trên độ cao rất lớn so với mực nước biển nên áp suất thấp, không khí loãng, dưỡng khí thiếu, lượng oxy trong não thiếu, bởi vậy du khách không được vận động tay chân không cần thiết, cấm ăn no, tuyệt đối cấm tắm và gội đầu; cấm những người mắc bệnh phổi, tim, huyết áp, các bệnh đường hô hấp… Đến với Tây Tạng phải là những người có đủ sức khoẻ và nên đi theo tour tổ chức cho người Việt (có hướng dẫn tiếng Việt, ăn ở theo chế độ người Việt), và với tâm thức của một kẻ hành hương chứ không là một khách du lịch quen tìm sự hưởng thụ dễ dãi.