Yim Soo Rye được xem là đạo diễn nữ quyền lực của làn sóng điện ảnh mới tại Hàn Quốc.

Yim Soon Rye được xếp ngang hàng cùng những tên tuổi đạo diễn nam như Bong Joon Ho (đạo diễn của Memories of Murder, The Host, Mother, Snowpiercer) hay Park Chan Wook (đạo diễn của Oldboy). 

Những bộ phim bà tham gia trong vai trò đạo diễn như Three friends, Forever moment, If you were me, Anh em Waikiki, Whistle blower… đều được đánh giá là những bộ phim thành công cả về mặt nghệ thuật lẫn thương mại.

Đến Việt Nam lần này với tư cách là một trong ba giảng viên Hàn Quốc đứng lớp tại các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu của chương trình điện ảnh Gặp gỡ mùa thu lần 5, Yim Soon Rye xông xáo và đầy nhiệt huyết dù đã ở tuổi 56.

Bà nói mình bất ngờ bởi các học viên trẻ trong lớp Chỉ đạo diễn xuất mà bà giảng dạy, bởi sự chăm chỉ và nghiêm túc của họ. 

Yim Soon Rye cho rằng chọn những gương mặt trẻ và mới trong điện ảnh là xu hướng của những đạo diễn tên tuổi

Lớp học về chỉ đạo diễn xuất của đạo diễn Yim Soon Rye quy tụ rất nhiều học viên xuất sắc của Gặp gỡ mùa thu những năm trước, nay là các đạo diễn trẻ đang được đặt nhiều kì vọng như Trần Dũng Thanh Huy, Đỗ Quốc Trung, Lê Bình Giang, Lê Lâm Viên, Lê Hoàng…

* Câu chuyện bà từng từ chối diễn viên điện ảnh nổi tiếng Jang Hyuk (tài tử nổi tiếng với các phim Volcano high, Windstruck, Thank you, The slave hunters, Deep rooted tree…) mà chọn một diễn viên không tên tuổi cho dự án phim lớn đầu tay của mình vẫn còn khiến nhiều người tò mò. Tại sao lúc đó bà lại quyết định như thế?

- (Cười) Thực ra là vì Jang Hyuk lúc đó quá… đẹp trai. Và như thế thì rất khó để vào nhân vật của tôi trong phim Three friends (Ba người bạn), một bộ phim nói về số phận rất khác nhau của những chàng trai thuộc tầng lớp thấp trong xã hội. 

Tôi nghĩ việc chọn một diễn viên còn lạ mặt trong những dự án phim là một điều rất tốt. Điều này sẽ giúp đào tạo và nuôi dưỡng một thế hệ mới cho điện ảnh.

* Nhưng để làm được điều này cũng không dễ, nhất là với những đạo diễn trẻ với áp lực của nhà đầu tư ở thời điểm hiện tại?

- À điều này đúng, ít nhất là với Hàn Quốc. Những nhà sản xuất luôn yêu cầu các đạo diễn phải cho vào phim của mình những tên tuổi nổi bật để bán vé, bảo đảm doanh thu cho bộ phim. 

Thậm chí có những bộ phim không có diễn viên nổi tiếng họ sẽ không đầu tư. Đây là áp lực rất lớn, vì đôi khi vai diễn ấy không hoàn toàn phù hợp với diễn viên. 

Diễn viên nổi tiếng ở Hàn bây giờ có quyền được chọn đạo diễn mà họ thích hợp tác. Tuy nhiên, theo quan sát của tôi, những đạo diễn lớn lại rất thích dùng những gương mặt trẻ. 

Nếu điều này trở thành một xu hướng thì rõ ràng là tốt hơn rất nhiều việc cả một ngành công nghiệp phim ảnh chỉ phụ thuộc vào vài ba gương mặt quen thuộc.

Đạo diễn Yim Soon Rye (đứng giữa) rất năng nổ tham gia chỉ đạo diễn xuất trong các bài tập của học viên tại Gặp gỡ mùa thu - Ảnh: MINH TRANG

* Là một trong những người có ảnh hưởng quan trọng trong Làn sóng điện ảnh mới của Hàn (Korean new wave cinema), theo bà, khi nữ giới châu Á dấn thân vào lĩnh vực điện ảnh, họ phải đối mặt với những khó khăn nào?

- Không riêng gì Việt Nam hay Hàn Quốc, hay các nước châu Á nói chung, mà đạo diễn nữ ở một kinh đô như Hollywood cũng rất hiếm hoi. 

Những dự án điện ảnh được đầu tư với mức kinh phí lớn đều phải có cam kết về lợi nhuận. Phim phải làm về những đề tài lớn, về chiến tranh, với những đại cảnh hoành tráng. 

Tuy nhiên đó không phải là thế mạnh của những đạo diễn nữ. Vì vậy họ có rất ít cơ hội được nhận được dự án phim lớn từ các nhà đầu tư. 

Trong khi đó, để chờ đợi có đủ tiền cho một dự án phim độc lập thì có thể phải rất rất lâu. Nhưng thế mạnh của họ lại là dòng phim tình cảm, phim có nhiều cảm xúc, hay những bộ phim lãng mạn kiểu phim Pháp.

Để thúc đẩy những nhà làm phim nữ mạnh dạn hơn trong việc làm phim, cũng như có cơ hội nhiều hơn với các dự án điện ảnh, cần những chính sách hỗ trợ từ chính phủ. 

Còn nếu không, cần phải đến từ các nhà đầu tư, bằng cách quan tâm hơn đến những dự án, mảng phim mà nữ giới có thể khai thác tốt như tôi đã nói ở trên.

Ngay cả công việc đạo diễn trên phim trường cũng thế. Ngày xưa người ta cứ tưởng tượng đạo diễn là phải ra hiện trường, quát mắng diễn viên. 

Nhưng bây giờ thì những nữ đạo diễn với phần chỉ đạo tinh tế hơn, xuất sắc hơn và quan trọng là phim có kịch bản tốt - không phụ thuộc là thể loại gì sẽ được chú ý hơn. 

Điều quan trọng là khi nữ giới được tạo điều kiện để tham gia vào ngành công nghiệp phim ảnh, họ sẽ làm đa dạng đề tài và cách tiếp cận bộ phim.

Yim Soon Rye (trái) quan sát rất kĩ từng phần diễn xuất của học viên trong lớp chỉ đạo diễn xuất của Gặp gỡ mùa thu lần 5

* Trong những bộ phim mà bà đã thực hiện, Forever moment có lẽ là bộ phim đặc biệt hơn cả vì góc nhìn đầy nữ tính nhưng cũng rất quyết liệt về một đội bóng ném nữ. Khi làm bộ phim này bà muốn mang đến cho người xem điều gì?

- Forever moment là bộ phim xuất phát từ một sự kiện có thật, về đội tuyển bóng ném quốc gia nữ của Hàn Quốc tại thế vận hội Olympic 2004, trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế và tự mỗi thành viên trong đội cũng có những khó khăn riêng. 

Những thành viên của đội bóng ném này rất đặc biệt vì họ là những phụ nữ đã có chồng, có con nhỏ. Khi một phụ nữ đã kết hôn và sinh con, sức khoẻ cũng như những thú vui cá nhân của họ giảm dần, họ không còn thời gian những chuyện như thế nữa.

Do đó tôi muốn làm bộ phim để cổ vũ họ, cho thấy nỗ lực của những người phụ nữ lớn đến mức nào. Phim đạt được những thành công cả về mặt nghệ thuật lẫn doanh thu, có lẽ một phần vì khán giả đã biết câu chuyện này trước đó, và họ mong được thấy nó xuất hiện trên màn ảnh rộng ra sao.

* Bài toán giữa doanh thu và chất lượng nghệ thuật của một bộ phim cũng là điều những nhà làm phim trẻ rất băn khoăn trong việc cân bằng?

- Không còn cách nào khác là phải làm phim thật tốt thôi. Ngay cả trong những bộ phim thương mại thì vẫn luôn có yếu tố nghệ thuật ở trong đó mà. 

Quan điểm của tôi là dù trong hoàn cảnh nào vẫn giữ nguyên tắc và quan điểm nghệ thuật của mình thật vững chắc, như vậy thì bạn mới có thể làm ra một bộ phim hay. 

Và tất nhiên khi phim hay rồi chuyện thương mại hay nghệ thuật nó không còn là bài toán nữa.

Lớp học đặc biệt của cô Yim!

Trong những buổi học đầu tiên tại Gặp gỡ mùa thu lần 5, Yim Soon Rye để các đạo diễn trẻ tự chọn ra gương mặt họ thích trong dàn diễn viên tham gia khóa huấn luyện.

Cô để học viên giải thích lý do lựa chọn diễn viên trong phim của mình, từ đó lí giải về những "kiểu" diễn viên thường hay được chọn.

Học viên của lớp chỉ đạo diễn xuất do đạo diễn Yim Soon Rye đứng lớp chăm chỉ và nghiêm túc, theo đánh giá của cô Yim - Ảnh: MINH TRANG

Yim Soon Rye cũng khuyên giới đạo diễn trẻ nên tự điều tiết cảm xúc cũng như cử chỉ bởi họ cũng bị diễn viên đánh giá ngược lại.

Nếu không tạo được sự tin tưởng và an toàn, sự hợp tác ăn ý sẽ khó diễn ra. "La mắng diễn viên không phải là cách làm việc được với họ tốt nhất" đạo diễn Yim nói.

Đạo diễn trẻ Trần Dũng Thanh Huy - đạo diễn của bộ phim Ròm, bộ phim dài đầu tay của anh sẽ được giới thiệu 2 phút tại đêm bế mạc Gặp gỡ mùa thu 5-12, chia sẻ:

"Tôi nghĩ những điều đạo diễn Yim nói rất hữu ích với chúng tôi ở thời điểm này, giúp những đạo diễn trẻ có thêm kinh nghiệm trong việc nắm bắt tâm lí diễn viên, hoà nhập với họ để tạo nên một nhân vật hoàn chỉnh nhất.

Tuy nhiên, cái hay là cô Yim nói mỗi đạo diễn sẽ có một cách tiếp cận nhân vật riêng, chúng tôi không nhất thiết phải làm theo cách của cô. Cô muốn chúng tôi tham khảo, và thực sự chúng tôi đã học hỏi được rất nhiều điều".