Ehud Barak (hàng đứng, người thứ ba từ trái sang) chỉ huy đội Sayeret Matkal - Ảnh: haaretz.com

Ngày 7-3-1988, các tay súng Ả Rập chặn một xe buýt chở công nhân làm việc cho Trung tâm nghiên cứu hạt nhân Negev của Israel và bắt giữ 11 con tin. Đơn vị đặc nhiệm Yamam thuộc cảnh sát biên phòng Israel xông lên xe buýt giết chết ba tay súng. Ba nữ công nhân thiệt mạng. 

Ngay sau đó, cơ quan tình báo Mossad của Israel khẳng định người đứng sau vụ này chính là Abu Jihad.

Soạn thảo kế hoạch ám sát

Abu Jihad tên thật là Khalil Ibrahim al-Wazir, chỉ huy tác chiến của tổ chức Al Fatah của người Palestine chuyên đấu tranh chống Israel. Israel đã săn lùng Jihad suốt 20 năm nhưng mọi kế hoạch ám sát đều thất bại.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel lúc bấy giờ là Yitzhak Rabin được giao trách nhiệm tìm cách loại bỏ Jihad. Mossad đã lần ra dấu vết Jihad tại Tunisia (Bắc Phi) cách Israel đến hơn 2.400km. Jihad sống trong một ngôi biệt thự ven biển tọa lạc trong khu vực sang trọng ở thủ đô Tunis.

Bốn ngày sau vụ tấn công xe buýt, Bộ trưởng Rabin thúc giục Mossad trình kế hoạch ám sát Jihad. Ban đầu Mossad tự tin có thể tự mình thực hiện kế hoạch ám sát trong vòng 30 ngày. Tuy nhiên dù kế hoạch ám sát rất thiết thực, Rabin vẫn bác bỏ.

Ông muốn có bằng chứng chắc chắn về cái chết của Jihad và cách duy nhất là ám sát Jihad tại nhà riêng. Điều này cực kỳ khó khăn bởi khoảng cách đến mục tiêu quá xa. Rabin biết chỉ có một biệt đội tinh nhuệ hơn các sát thủ Mossad, đó chính là lực lượng đặc biệt Sayeret Matkal.

Sayeret Matkal trực thuộc Tổng cục Tình báo quân sự thường được gọi tắt là "Đơn vị". Đây là đơn vị đặc nhiệm hàng đầu của Israel hoạt động tương tự biệt đội Delta của Mỹ và lực lượng đặc biệt không quân (SAS) của Anh về chiến thuật, nhiệm vụ và kỹ thuật. Sayeret Matkal chuyên thu thập tin tình báo, trinh sát thọc sâu, giải cứu con tin và chống khủng bố.

Người chỉ huy Sayeret Matkal vào thời điểm đó là Ehud Barak (sau này trở thành thủ tướng). Theo yêu cầu của Barak, các đặc vụ Mossad được cài cắm ở Tunis đã vẽ được sơ đồ biệt thự và nắm hết mọi sinh hoạt thường nhật của Jihad. Barak bắt đầu chuẩn bị kế hoạch. Ông quyết định một toán nhỏ 10 đặc nhiệm sẽ lợi dụng đêm tối xông vào biệt thự của Jihad.

Sayeret Matkal đã cẩn thận lập mô hình biệt thự thu nhỏ để thực tập tác chiến.

Sau khi kế hoạch tấn công cụ thể được soạn thảo, mô hình biệt thự với kích thước thực được xây dựng. Đội đặc nhiệm tập đi tập lại nhiều lần đến mức dù mắt bịt kín vẫn có thể biết đường. Cuối cùng họ tập luyện tấn công trong một ngôi nhà ở Israel được thiết kế tương tự như biệt thự của Jihad.

Nahum Lev - chỉ huy phó lực lượng Sayaret Matkal - được chỉ định làm đội trưởng đội đặc nhiệm. Hải quân Israel có trách nhiệm đưa đội đặc nhiệm đổ bộ vào gần Tunis. Không quân Israel sẵn sàng ứng phó trong trường hợp cần thu quân khẩn cấp. Bãi biển gần nhất nơi đội đặc nhiệm đổ bộ cách biệt thự của Jihad 4km.

Trong khi đó, các đặc vụ Mossad ở Tunis sẽ tổ chức nghi binh ở bên kia thành phố để đánh lạc hướng cảnh sát địa phương, từ đó đội đặc nhiệm Sayeret Matkal có thêm thời gian hoạt động. Sau đó, các đặc vụ sẽ đón đội đặc nhiệm bằng ôtô thuê và lái đến cách mục tiêu vài dãy nhà. 

Trong lúc đi bộ áp sát biệt thự của Jihad, đội đặc nhiệm sẽ ăn mặc cải trang như du khách đến từ Lebanon để dân địa phương khỏi chú ý.

Đội đặc nhiệm Shayetet 13 - Ảnh: reddit.com

Cú điện thoại giả trước giờ hành sự

Hôm trước ngày N thực hiện chiến dịch "Biểu dương lực lượng", một máy bay Boeing 747 cất cánh từ Tel-Aviv (Israel). Máy bay đã được chuyển đổi thành trung tâm chỉ huy chiến dịch với trang thiết bị điện tử hiện đại theo dõi từ trên không. Ehud Barak điều khiển chiến dịch từ trên máy bay.

Khi các đặc vụ Mossad đã có mặt đứng đợi trên xe ôtô cạnh bờ biển Tunis, đội đặc nhiệm nhận được chỉ thị thi hành nhiệm vụ. Lực lượng Shayetet 13 của hải quân Israel đưa đội đặc nhiệm vào bờ. 

0h30 giữa khuya, họ gặp các đặc vụ Mossad và thay đồ cải trang. Lúc đó họ đã được cảnh báo một vấn đề mới phát sinh. Một cú điện thoại gọi tới biệt thự của Jihad bị nghe lén cho thấy có vẻ như một cơ quan tình báo châu Âu đã biết kế hoạch của Israel.

Barak ra lệnh cho đội đặc nhiệm Sayeret Matkal tiếp tục triển khai đến biệt thự. Xe ôtô chở tám đặc nhiệm đến trước nhà Jihad. Các thành viên đội đặc nhiệm trao đổi với nhau bằng từ ngữ đã mã hóa và nói tiếng Anh thay vì tiếng Israel. Họ cảm thấy hưng phấn trong lúc ngồi chờ.

Barak vẫn chưa thể phát lệnh tấn công khi chưa chắc chắn 100% Jihad có mặt trong biệt thự trong khi các đặc vụ Mossad lại không thể biết điều này.

Để kiểm tra, Barak đã cho sử dụng một đường dây điện thoại đặc biệt giả một cuộc gọi từ Ý gọi đến biệt thự báo tin một người thân của Jihad ở dải Gaza bị bắt. Sau đó, ba chuyên gia về ngôn ngữ Ả Rập có chuyên môn về nhận dạng giọng nói phân tích câu trả lời từ nhà Jihad. 

Sau khi các chuyên gia xác nhận giọng nói ở đầu dây bên kia chính xác 100% là Abu Jihad, Barak phát lệnh bắt đầu tấn công.

Đội trưởng Nahum Lev và một đặc nhiệm ăn mặc như phụ nữ đi bộ qua những con phố sầm uất tiếp cận biệt thự và hạ thủ vệ sĩ canh gác trước nhà. Các đặc nhiệm còn lại tiến vào từ cửa sau. Khi toàn bộ các vệ sĩ đều đã bị giết, toàn đội bước lên tầng hai.

Họ nhận ra Jihad đứng ở đầu cầu thang cầm súng bên tay phải. Chỉ trong tích tắc, tổng cộng 70 viên đạn được bắn ra ghim vào người Jihad. Cánh tay phải cầm súng của Jihad gần như bị cắt cụt. Người vợ của Jihad đột ngột xuất hiện và hét lên yêu cầu họ dừng lại: "Mấy người không thấy anh ấy đã chết rồi sao?". 

Lev ra lệnh cho người vợ quay mặt vào tường khi cả đội rút lui.

Sau khi xác nhận Jihad đã chết, toàn đội vội vã lên xe trở lại bãi biển và được toán Shayetet 13 đưa trở lại tàu hải quân. Sáng hôm sau, cảnh sát Tunis vào cuộc điều tra. Tất cả những gì họ tìm thấy là mấy chiếc xe bị bỏ lại và nhiều dấu chân trên bãi cát dẫn ra biển. 

Sau 25 năm "ngậm tăm không khẳng định hay phủ nhận đã giết Abu Jihad, đến tháng 11-2012 Israel mới lên tiếng thừa nhận sự việc.

Lực lượng đặc nhiệm Spetsnaz luôn được điều động đầu tiên trong các hoạt động chống khủng bố và giải cứu con tin. Nhiều lời đồn đoán dẫn đến thông tin sai lệch về lực lượng này.

Kỳ tới: Thực tế và hư ảo về đặc nhiệm Spetsnaz

Lực lượng đặc nhiệm và cuộc chiến trong bóng tối - Kỳ 2: Vì sao Mỹ lập lực lượng tác chiến đặc biệt?

TTO - Lực lượng tác chiến đặc biệt của Mỹ ít quân nhưng đang gánh vác trách nhiệm phần lớn hoạt động tác chiến tại các điểm nóng.