Du lịch - ngành kinh tế mũi nhọn

Sau 55 năm, lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam và khách du lịch trong nước ngày càng tăng với tốc độ cao. Nếu năm 2000, khách quốc tế đến Việt Nam là 2,14 triệu lượt người thì đến năm 2013 là 7,57 triệu lượt người, tăng gấp 3,5 lần, tốc độ tăng bình quân là 11%/năm; khách nội địa năm 2000 là 11,2 triệu lượt người thì đến năm 2013 là 35 triệu lượt người, tăng gấp 3,12 lần, tốc độ tăng bình quân 9%/năm.

Doanh thu từ du lịch ngày càng lớn, góp phần làm tăng thu nhập quốc dân. Nếu năm 2000, doanh thu từ du lịch tính theo giá thực tế là 17,4 ngàn tỷ đồng thì đến năm 2014 là 230 ngàn tỷ đồng, tăng hơn 13,2 lần, bình quân 18,76%/năm. Năm 2014 tổng thể ngành du lịch Việt Nam đóng góp vào nền kinh tế 6% GDP.

Du lịch góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, giải quyết nhiều việc làm cho người lao động, góp phần xóa đói giảm nghèo. Giai đoạn 2000-2013, tốc độ gia tăng doanh thu từ du lịch bình quân hằng năm là 22,8%, trong khi tốc độ tăng GDP bình quân cùng giai đoạn của ngành nông nghiệp khoảng 3,64%, công nghiệp chế biến, chế tạo là 9,1%, xây dựng là 5,8%... điều đó có nghĩa là tỷ trọng đóng góp của ngành du lịch trong GDP ngày càng tăng, cơ cấu kinh tế theo hướng chuyển dịch theo hướng tỷ trọng ngành dịch vụ ngày càng tăng.

Lực lượng lao động du lịch tăng tương đối nhanh cả về số lượng và chất lượng; đến năm 2014, đã có gần 2 triệu lao động làm việc trực tiếp và gián tiếp trong ngành du lịch, chiếm 3,8% tổng số lao động cả nước.

Ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, du lịch góp phần đáng kể trong tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo, nâng cao dân trí, tạo cơ hội cho người dân nâng cao đời sống vật chất và tinh thần.

Du lịch cũng góp phần xây dựng và quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam năng động, thân thiện và hòa bình. Nếu trước đây, người ta biết đến Việt Nam như là một đất nước trải qua những cuộc chiến tranh để giành độc lập dân tộc, thì ngày nay, trong lòng bạn bè quốc tế, Việt Nam được biết đến như là một đất nước có nhiều danh thắng đặc sắc, có nền văn hóa lâu đời, con người hiếu khách và thân thiện, tất cả những điều này đã góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, đến thời điểm này du lịch vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng và cũng chưa được đối xử như một ngành kinh tế mũi nhọn.

Cần nhận thức khác với thông thường

Những tồn tại của ngành du lịch như môi trường du lịch không an toàn, vệ sinh không đảm bảo, chính sách du lịch còn nhiều bất cập, sản phẩm du lịch nhàm chán đơn điệu, chất lượng nguồn nhân lực còn yếu và thiếu… là điều không mới.

Thế nhưng để thay đổi điều này, cần có nhận thức mới về ngành kinh tế du lịch khác với thông thường. Theo đó, du lịch không tạo ra sản phẩm mà chỉ kết nối các sản phẩm dịch vụ giao thông vận chuyển, nhà hàng, khách sạn, trung tâm mua sắm, giải trí và giá trị cảnh quan, văn hóa của điểm đến thành một sản phẩm du lịch hoàn chỉnh. Du lịch cũng không cung cấp nguồn nhân lực mà chỉ góp phần đào tạo và sử dụng lực lượng lao động địa phương.

Một hướng dẫn viên du lịch chia sẻ, lữ hành du lịch chỉ là chất keo kết nối các dịch vụ, sản phẩm, kết nối những con người và những miền đất. Các công ty lữ hành cũng rất muốn có lực lượng lao động chất lượng cao, giỏi ngoại ngữ, muốn có các khách sạn, nhà hàng đạt chuẩn, các khu du lịch, vui chơi giải trí sạch sẽ, đẹp và văn minh để giới thiệu với du khách.

Nhưng nếu khách đi đâu cũng bị chặt chém, môi trường vệ sinh không đảm bảo, đường xá đi lại khó khăn, đắt đỏ thì lữ hành dù có cố gắng nỗ lực quảng bá, giới thiệu đến đâu, nói hay tới đâu cũng không thể xóa nổi khoảng cách với thực tế.

Vì thế không có gì ngạc nhiên nếu du lịch Việt Nam sau bao năm vẫn nói mãi một câu “Chưa tương xứng với tiềm năng thế mạnh”.

Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam, ông Vũ Thế Bình đã từng nói rằng “du lịch là ngành kinh tế, vì thế hãy đối xử với du lịch như một ngành kinh tế” để nhìn nhận, đánh giá du lịch đúng bản chất, đặt nó vào đúng vị trí, vai trò, trách nhiệm thì du lịch thực sự phát triển như một ngành kinh tế mũi nhọn và đóng góp cho kinh tế - xã hội tương xứng.