Bộ quần áo mới của hoàng đế

HUỲNH TRỌNG KHANG

TTO - Hoàng cung của hoàng đế Hajle Selasije Đệ nhất mọc lên giữa thủ đô Ethiopia xung quanh nó là xác của dân chết đói, thủ cấp của những người cách mạng, và sự trì trệ khoác vỏ ngoài phát triển vượt bậc.

Ảnh: TRỌNG KHANG

Mặc dù đã ra đời được nửa thế kỷ, những cuốn sách nổi tiếng của Ryszard Kapuściński như Hoàng đế hay Gỗ mun vẫn là những tác phẩm chứa đựng chuẩn mực của ngành báo, vẫn xứng đáng để chúng ta đọc và thưởng thức cách thức tác giả kể chuyện về thế giới

Barbara Szymanowska (đại sứ Cộng hòa Ba Lan tại Việt Nam)

Bên trong cung điện của mình, vị hoàng đế nắm quyền lực tối cao, được bao bọc bởi lũ nịnh thần được nuôi dưỡng như những con sư tử mà nhà vua nuôi để làm cảnh.

Cảnh tượng trên tưởng chừng như chỉ là tro tàn của chế độ phong kiến, ấy vậy mà vẫn hiện diện ở đất nước Ethiopia cho đến tận thập niên 1970 của thế kỷ 20.

Cuốn sách Hoàng đế của Ryszard Kapuściński (1932-2007) dù mang danh là một thiên phóng sự vẫn đầy ắp trong đó những yếu tố mà ta tưởng chừng chỉ có thể thấy trong các tiểu thuyết hiện thực huyền ảo như Mùa thu của vị trưởng lão của Garbriel García Márquez, khi mà tính phi lý của quyền lực bị đẩy đến cực hạn bùng vỡ .

Bộ quần áo mới mà Hajle Selasije Đệ nhất mặc lên người không chỉ là bộ quần áo tàng hình phơi bày sự trần trụi dã man, mà nó còn hiển lộ ở phút cuối, như là tấm áo tù vô hình dành cho kẻ mang nửa đời mình ra để hưởng lạc trên xương máu nhân dân.

Ryszard Kapuściński ghi nhận lại những ngày tàn của một chế độ hủ bại, đồng thời khẳng định những gì chống lại nhân dân, chống lại sự tiến bộ tất yếu sẽ bị tiêu diệt.

Hoàng đế vì thế vừa là bản án vừa là lời tuyên cáo dành cho những thứ mục ruỗng đục khoét vào bức tường văn minh nhân loại.