Phóng to

Hai trong sáu món cổ vật giả mà Trần Kim Hoa lừa bán cho ông Nguyễn Tiến Trường

Lật lại hồ sơ những vụ... chìm xuồng!

Với mong muốn trở thành hội viên Hội Đồ cổ TP.HCM, ông Nguyễn Tiến Trường - ngụ tại Phó Đức Chính, phường Nguyễn Thái Bình (quận 1) - bắt đầu việc sưu tầm đồ cổ vào cuối năm 2000.

Đến khu “chợ” đồ cổ nổi tiếng ở thành phố trên đường Lê Công Kiều, ông Trường được “bà chủ” Trần Kim Hoa giới thiệu sáu món cổ vật đời nhà Thương, nhà Chu (Trung Quốc) “có niên đại trên 2.000 năm” gồm một tượng vua bằng đồng, hai chân đèn đồng, hai tượng người cưỡi thú và hai lư tròn... Tổng cộng giá 233.500 USD.

Phóng to

Những đồ vật được bày bán tại “phố đồ cổ” Lê Công Kiều

Ông Trường giao đủ tiền, sau đó đem đi giám định tại phòng kiểm tra văn hóa phẩm xuất nhập khẩu (Sở Văn hóa - Thông tin) để làm thủ tục xin gia nhập Hội Đồ cổ thành phố, nhưng kết quả giám định cho thấy toàn bộ số cổ vật trên đúng là đồ Trung Quốc nhưng không phải cổ mà chỉ là giả cổ, mới được “sáng tác” ở thế kỷ... 21.

Ông Trường tìm gặp Trần Kim Hoa để trả lại sáu món cổ vật dỏm thì “trùm” Hoa lật lọng. Ông tố cáo sự việc lên Bộ Công an thì bà hăm dọa, thách thức, thậm chí còn thuê côn đồ dằn mặt gia đình ông Trường.

Ngày 31-10-2002 lực lượng cảnh sát (Bộ Công an) đã thực hiện lệnh bắt khẩn cấp Trần Kim Hoa, đồng thời khám xét nơi ở của bà tại số 38 Lê Công Kiều, Q.1 thu giữ hàng chục món đồ giả cổ.

Tại Cơ quan cảnh sát điều tra (Bộ Công an), bà Hoa khai nhận số đồ giả cổ này mua của Trần Công Kỷ, làm nghề buôn bán hàng mỹ nghệ, đồ giả cổ từ Trung Quốc về VN. Trần Công Kỷ cũng thừa nhận mối quan hệ với “trùm” Hoa nhưng nói rõ rằng đó là đồ giả cổ mới do Trung Quốc sản xuất, việc bà Hoa lừa đảo thế nào ông không biết.

Ông cũng cho biết số đồ giả cổ mà Trần Kim Hoa lừa bán cho ông Trường ông chỉ mua khoảng 50 triệu đồng. Cơ quan cảnh sát điều tra (Bộ Công an) đã có văn bản đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) tối cao phê chuẩn lệnh tạm giam đối với Trần Kim Hoa để tiến hành điều tra.

Tuy nhiên VKSND tối cao không đồng ý vì chưa đủ chứng cứ! Vì vậy “trùm” Hoa vẫn nhởn nhơ tiếp tục... “chơi” đồ cổ.

Ngày 27-9-2000, bà Vũ Thúy Nga ngụ tại Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) cùng mẹ là Ngô Thị Kim Thư vào TP.HCM, đến mua của Trần Kim Hoa ba món đồ đồng thời nhà Hán (Trung Quốc) gồm tước nắp có con chim, lọ với một con chim trên nóc và một tượng người cầm đèn, giá tất cả là 54.000 USD.

“Trùm” Hoa đã viết biên nhận nếu không đúng sẽ trả lại tiền. Trở ra Hà Nội, qua một số người có kinh nghiệm trong lĩnh vực đồ cổ, bà Nga phát hiện ba món hàng mua trên là đồ giả cổ. Lập tức bà quay vào TP.HCM gặp Trần Kim Hoa. Hai bên thỏa thuận đem cổ vật đi giám định.

Tuy nhiên, hai tháng sau “trùm” Hoa không có giấy giám định nên phải trả lại 20.000 USD và hứa sẽ trả tiếp số tiền còn lại, song đến nay vẫn chưa trả. Cơ quan cảnh sát điều tra (Công an TP.HCM) đã triệu tập Trần Kim Hoa lên thẩm vấn, bà Hoa khai “ba món đồ trên do bố mẹ chồng chết năm 1987 để lại cho chồng tôi, và tôi đem bán”.

Thế nhưng bà Hoa đồng ý trả lại tiền cho bà Nga, nên một lần nữa bà “trùm” thoát khỏi việc bị xử lý trách nhiệm hình sự.

Theo tài liệu điều tra, “trùm” Hoa còn có vai trò quan trọng trong vụ buôn lậu cổ vật bị phát hiện qua cửa khẩu hải quan sân bay Tân Sơn Nhất năm 1997 do con rể là Vũ Ngọc Đức thực hiện.

Ngày 7-11-1997, Đức thuê Công ty Dịch vụ vận chuyển Sài Gòn đến 38 Lê Công Kiều chuyển ba thùng đồ gỗ mỹ nghệ (không nói là đồ cổ) đi Mỹ. (Trước đó, Đức đã ba lần chuyển ra nước ngoài khoảng bảy kiện hàng “đồ gỗ mỹ nghệ” qua cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất).

Thế nhưng, khi mở ba thùng hàng “đồ gỗ mỹ nghệ” để kiểm tra thì nhân viên hải quan cùng cán bộ ngành văn hóa đã phát hiện trong số 93 món hàng có đến 80 món là đồ cổ cấm xuất gồm đồ gốm quí như bình, ấm, lọ, đĩa... có tuổi từ 100 - 2.000 năm.

Lập tức Cơ quan an ninh điều tra (Công an TP.HCM) vào cuộc và đã bắt khẩn cấp Vũ Ngọc Đức cùng một số người liên quan. Khám xét nơi ở của “trùm” Hoa và Đức tại Lê Công Kiều, công an thu giữ thêm 23 món đồ cổ khác được xác định là “đồ cổ có giá trị về mỹ thuật và lịch sử cấm chiếm dụng và lưu trữ trái phép”.

Tháng 3-1998, Cơ quan an ninh điều tra (Công an TP.HCM) kết thúc điều tra đề nghị truy tố Đức về hành vi buôn lậu cổ vật. Nhưng VKSND TP.HCM trả hồ sơ đề nghị điều tra bổ sung thêm một số tình tiết liên quan.

Tháng 7-1998, kết thúc điều tra bổ sung, Cơ quan an ninh điều tra vẫn xác định Đức phạm tội buôn lậu 80 món cổ vật trên và tiếp tục đề nghị truy tố. Nhưng một lần nữa VKSND TP.HCM im lặng, cuối cùng hết thời hạn điều tra Vũ Ngọc Đức được trả tự do... Đường dây buôn lậu cổ vật qui mô lớn xuyên quốc gia coi như chìm xuống từ đó!

“Đi đêm có ngày gặp ma”

Khoảng 14g30 ngày 12-9-2003, ông Nguyễn Thành Tín - nhân viên của đại lý giao nhận thuộc Công ty TNHH Ngôi Sao Đông Dương - đến sân bay Tân Sơn Nhất làm thủ tục xuất một lô hàng gồm năm đĩa và ba tô sang Nhật Bản. Ông Tín khai trong tờ khai hải quan “đây là hàng gốm mới sản xuất”.

Nhân viên hải quan Nguyễn Thanh Bình và Bùi Thị Minh Hòa tiến hành kiểm tra lô hàng, nghi là đồ cổ có giá trị thuộc loại cấm xuất nên đề nghị lãnh đạo cho đi trưng cầu giám định. Ngày 16-9, kết quả giám định xác định bốn chiếc đĩa là cổ vật thế kỷ 16, được để lẫn với bốn món giả cổ mới sản xuất khác.

Ông Nguyễn Thành Tín khai là được một người tên Nguyễn Thị Hồng Hoa, ngụ tại 38 Lê Công Kiều, quận... 6 yêu cầu xuất lô hàng “gốm mới sản xuất” trên.

Không một nhân viên hải quan nào biết Nguyễn Thị Hồng Hoa chính là “trùm” Trần Kim Hoa. Hải quan sân bay tạm giữ lô hàng trình cấp trên xử lý. Nhưng ngay khi nguồn tin đầu tiên về kết quả giám định số cổ vật thế kỷ 16 bị hải quan sân bay phát hiện được đăng trên báo Tuổi Trẻ, lực lượng an ninh kinh tế (Tổng cục An ninh - Bộ Công an) đã nhanh chóng phát hiện Nguyễn Thị Hồng Hoa chính là “trùm” Trần Kim Hoa.

Lệnh khám xét và bắt khẩn cấp Trần Kim Hoa đã được thực hiện ngay trong tối 18-9. Và lực lượng công an thu hơn 100 món hàng nghi là đồ cổ có giá trị khác. Vũ Ngọc Đức đã nhanh chân lẩn trốn...

Theo một cán bộ chức năng, đường dây vận chuyển, buôn lậu cổ vật ra nước ngoài của một số “trùm” buôn lậu trong nước đã xuất hiện từ nhiều năm nay. Các đối tượng phạm tội ở nước ngoài đã câu móc với trong nước trộm cắp, mua bán cổ vật tuồn ra nước ngoài. Tuy nhiên, việc phát hiện còn hạn chế và khi phát hiện được thì quá trình xử lý chưa triệt để, chưa đủ sức răn đe các đối tượng phạm tội.