Bến tàu đá cũ Valongo nay trở thành một địa điểm thu hút khách du lịch - Ảnh: AFP

Hãng tin AFP ngày 9-7 đưa tin bến tàu Valongo, nay nằm trên đất liền, từng hoạt động suốt 3 thế kỷ và trở thành điểm đến đông đảo nhất của các nô lệ da đen từ châu Phi.

Brazil từng là điểm đến chính của các nô lệ châu Phi tại các quốc gia châu Mỹ. Ước tính có gần 1 triệu nô lệ châu Phi bị bắt giữ và đưa lên bờ qua bến tàu đá cũ này.

Sau chuyến đi dài dọc Đại Tây Dương, những tù nhân châu Phi ốm yếu được giữ lại ở khu vực bến tàu đá để hồi phục và tăng cân. Sau đó họ sẽ bị bán tại các chợ nô lệ.

Nhiều tù nhân đã không thể sống sót và được chôn trong một nghĩa trang gần bến tàu Valongo.

Trong một đợt trùng tu chuẩn bị cho Olympic 2016 tại thành phố Rio de Janeiro, cơ quan chức năng địa phương đã phát hiện ra những phần còn sót của di tích này.

Tổ chức UNESCO cho biết bến tàu Valongo nên đứng cùng một nơi trong tiến trình lịch sử như Hiroshima và Auschwitz "để nhắc chúng ta nhớ lại những phần lịch sử của nhân loại vốn không thể bị lãng quên".

"Nó là một ký ức độc nhất, chứa đựng những vết tích còn sót lại cuối cùng về nơi đến của giai cấp nô lệ" - nhà địa lý nhân văn học Milton Guran nói với AFP.

Cho đến cách đây vài năm, rất nhiều người Brazil vẫn chưa biết về tầm quan trọng và ý nghĩa lịch sử của khu vực này.

Năm 2011, một cặp vợ chồng khi sửa chữa nhà của mình đã tình cờ phát hiện một mộ tập thể có nhiều sọ người và xương. Ngôi mộ này thuộc một phần của khu phức hợp quanh Valongo.

Bến tàu đá và khu phức hợp xung quanh nó được xây dựng vào năm 1779 trong nỗ lực di dời ngành kinh doanh nô lệ không đẹp mắt này ra khỏi trung tâm thành phố Rio de Janeiro. Một vài khoảnh đất của bến tàu là nghĩa trang của hàng ngàn nô lệ được chôn trong khoảng thời gian từ năm 1770 đến 1830.

Chính phủ Brazil cấm buôn bán nô lệ từ năm 1831 sau khi nước này tuyên bố độc lập khỏi Bồ Đào Nha. Tuy nhiên các thương nhân Brazil vẫn tiếp tục mua bán nô lệ bất hợp pháp cho đến năm 1888.

Đài BBC cho biết khoảng 4 triệu nô lệ đã làm việc tại các đồn điền và làm người giúp việc nhà từ thế kỷ 17 đến cuối thế kỷ 19. Khoảng 40% trong số này được đưa đến các quốc gia châu Mỹ và điểm đến chính của họ là Valongo.

Sau khi Brazil tuyên bố nền cộng hòa năm 1889, bến tàu Valongo trở thành một bãi rác. Thậm chí sau đó người ta đã xây dựng một quảng trường, một công viên và một bãi đậu xe đè lên bến tàu cũ này.

Nhiều nô lệ đã định cư lại và khu vực này sau đó trở thành khu Little Africa - Ảnh: AFP